Κυριακή 19 Απριλίου 2009

Obamania

Σημειώσεις για τις Αμερικανικές Εκλογές
Μέρος Δεύτερον


Ο Μπάρακ Ομπάμα και το Δημοκρατικό Κόμμα κέρδισαν τις αμερικάνικες εκλογές. Η νίκη ήταν μεγάλη, αλλά όχι σαρωτική, αν λάβει κανείς υπ’ όψιν την πενιχρή πολιτική δυναμική που κληρονόμησε ο Μακκέιν από την προεδρία Μπους. Η στροφή του Μακκέιν προς την χριστιανική Δεξιά, με την επιλογή της Πέιλιν[1], έδειχνε επί τη βάσει των δημοσκοπήσεων επιτυχημένη, αλλ’ αίφνης (τυχαίως άραγε;) ενέσκηψε η κατακλυσμική οικονομική κρίση και το ρεπουμπλικανικό δίδυμο κατεκρημνύσθη. Ο Ομπάμα έχασε με 12% διαφορά στην ψήφο των Λευκών, γεγονός που δεν συνιστά την ανάδυση του φυλετικού παράγοντα ως βαρύνοντα στα πολιτικά πράγματα των Η.Π.Α, αλλά μία εξόχως αντιφατική συνιστώσα στην πολιτική σκηνή των Η.Π.Α. Οι λευκοί αποτελούν, ως επί το πλείστον, το λίκνο των «προοδευτικών» ιδεών στην νεώτερη πολιτική ιστορία της Αμερικής. Αντιθέτως, οι Αφροαμερικανοί και οι Λατίνοι συνιστούν κοινωνικά και εθνοφυλετικά στρώματα με βαθύτατα συντηρητικές ιδέες, καίτοι ψηφίζουν σε ένα μεγάλο, πλειοψηφικό βαθμό του Δημοκρατικούς για ιστορικούς και άλλους λόγους. Η μετανεωτερική, multicultural αμερικανική κοινωνία είναι μία προοδευτική ιδέα με συντηρητική προοπτική. Αν λάβουμε, μάλιστα, υπ’ όψιν την παρατήρηση της Guardian, ότι μόνον το 22% των Αμερικανών δηλώνουν «φιλελεύθεροι», τότε καταλαβαίνει κανείς τον λόγο για τον οποίον οι Ρεπουμπλικάνοι ετοιμάζουν ριζοσπαστική «δεξιά» στροφή. Εν τω μεταξύ, η προεδρία Ομπάμα προώρισται να ξεκινήσει με άκρως επεισοδιακό τρόπο, όπως ακριβώς η πρώτη θητεία Μπους. Σε τηλεοπτική του συνέντευξη, ο Κόλιν Πάουελ υποστήριξε ότι στις 21 ή 22 Ιανουαρίου, θα ενσκήψει μείζον παγκόσμια κρίση. Αν εικάζουμε σωστά, μια και ο Πάουελ δεν διευκρίνισε τον χαρακτήρα της κρίσης, το γεγονός που πρόκειται να λάβει χώρα θα είναι πρωτίστως γεωπολιτικής υφής. Ο σύμβουλος του Ομπάμα για τα θέματα της Μέσης Ανατολής Ντένις Ρος δήλωσε σε συνέντευξή του ότι απομένουν 6 με 18 μήνες για την «διευθέτηση» του άκρως ανησυχητικού προβλήματος των πυρηνικών του Ιράν. Η νέα αυτή διορία δεν αφορά την δυνατότητα του Ιράν να εμπλουτίσει με ουράνιο το πυρηνικό του πρόγραμμα, αλλά την περιαγωγή των πυραύλων S- 300 σε καθεστώς επιχειρησιακής ετοιμότητας, από την πλευρά του ιρανικού στρατού. Η επιλογή του κυβερνητικού επιτελείου από την πλευρά του Ομπάμα μυρίζει «μπαρούτι». Εξ αριστερών, ο αντιπρόεδρος Μπάιντεν, ριζοσπάστης αριστερός, αλλά υπέρμαχος του πολέμου του Ιράκ, εκ δεξιών, ο chief of staff, Ραμ Εμμανουέλ, αριστεροφιλελεύθερος, αλλά εκ παραλλήλου «γεράκι» νεοσυντηρητικής κοπής (φαίνεται αντιφατικό, αλλά δεν είναι). Για υπουργός εξωτερικών προορίζεται η Χίλαρι, ριζοσπαστική αριστερή (sic) στην κοινωνική πολιτική, αριστεροφιλελεύθερη στα οικονομικά και βαθύτατα νεοσυντηρητική στην εξωτερική πολιτική. Η «Φρουρά της Γιουγκοσλαβίας» συμπληρώνεται από την Μαντλίν Ωλμπράιτ και τον Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, αλλά δεν εξαντλείται σ’ αυτήν. Επίσης, ο Ρόμπερτ Γκέιτς, Υπουργός Άμυνας και στενός συνεργάτης του Ντόναλντ Ράμσφελντ, ενδέχεται να συνεχίσει την θητεία του και επί προεδρίας Ομπάμα. Ο προαναφερθείς Ντένις Ρος, σύμβουλος για τα θέματα της Μέσης Ανατολής, επί προεδρίας Κλίντον και Μπους, και κατά πολλούς «πνευματικό τέκνο» του Γούλφοβιτς, φαίνεται να συνεχίζει. Ο περιορισμένος πλην αρκούντως ενδεικτικός αυτός κατάλογος δείχνει μία έντονη σπουδή στα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής και μία ιδιαίτερη ροπή προς την strong power, με «ολίγη» από soft. Η πολιτική ατζέντα της εξωτερικής πολιτικής δεν δείχνει σοβαρή απομάκρυνση απ’ αυτήν των νεοσυντηρητικών. Η επιστροφή των αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ αναβάλλεται για το 2011 (και βλέπουμε). Ο Ομπάμα, προεκλογικώς, ανήγγειλε την ενίσχυση των στρατευμάτων στο Αφγανιστάν, ενώ τάχθηκε υπέρ των βομβαρδισμών εντός του Πακιστάν, με στρατηγικό στόχο την αποκοπή των Ταλιμπάν (και των υπολοίπων φυλών και πατριών) από τους «ενδιαφερόμενους τρίτους». Από το 2004, σε συνέντευξή του, ο Ομπάμα έχει ταχθεί υπέρ «χειρουργικών» βομβαρδισμών εντός του Ιράν. Πάνω απ’ όλα όμως τίθεται το ερώτημα: θα αλλάξει ο Ομπάμα το επιθετικότατο δόγμα της Εθνικής Ασφάλειας, του περίφημου «Preemption»[2]; Στην αντίθετη περίπτωση δεν διαφαίνεται δραματική αλλαγή στην εξωτερική πολιτική των Η.Π.Α, ενώ προβλέπονται νέες στρατιωτικές και εξόχως ανθρωπιστικές εκστρατείες. Το συνακόλουθο ερώτημα είναι αν οι Η.Π.Α διαθέτουν την οικονομική δυνατότητα να στηρίξουν την επιθετική εξωτερική πολιτική του παρελθόντος. Η πρόσφατη οικονομική κρίση στις Η.Π.Α και εν προεκτάσει σε όλον τον κόσμο έδωσε λαβή στην διασάλπιση μεσσιανικών προφητειών για το τέλος του Νεοφιλελευθερισμού, του Καπιταλισμού ή έτι περισσότερον του Δυτικού Πολιτισμού. Σε κάθε περίπτωση, η απλή λογική λέει ότι η συναίνεση του Δημοκρατικού Κόμματος έναντι του προγράμματος διάσωσης της αμερικανικής οικονομίας, που εξεπόνησε ο Πόλσον δεν απολακτίζει το «Παράδειγμα» του νεοφιλελευθερισμού, αλλά αντιθέτως σηματοδοτεί την ολική παράδοση των (πρώην) σοσιαλδημοκρατών ή αν θέλετε «κρατιστών» στην δύναμη του ολιγοπωλιακού νεοφιλελευθερισμού[3]. Με ποία δύναμη θα αντιταχθεί ο «κρατιστής» Ομπάμα στον νεοφιλελεύθερο γίγαντα της Goldman Sacks (ένας από τους βασικότερους αποδέκτες του «σχεδίου διάσωσης), όταν ο τελευταίος είναι ο βασικός χρηματοδότης της ήκιστα λιτής προεκλογικής του εκστρατείας; Με τις εισφορές από το Internet; Ο νεοφιλελεύθερος μετανεωτερικός αστός, στην κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας, ζητά από το κράτος ότι και ο αναρχοαυτόνομος, ευρωπαίος αριστερός αστός της μεσαίας τάξης για την βάση της κοινωνικής πυραμίδας: την minimum παρέμβαση του κράτους στην ατομική αυτονομία του πολίτη. Αυτοί οι δύο ιδεολογικοί, ανθρωπολογικοί τύποι της μετανεωτερικής Δύσης συνιστούν το μόρφωμα που ονομάζουμε «Ανοικτή Κοινωνία». Κατάρρευση του ενός σημαίνει κατάρρευση και του ετέρου πόλου της διαλεκτικής αυτής ενότητας. Η ιδέα και η κοινωνική οντολογία του «ισχυρού κράτους» ανήκει στην παλαιοφιλελεύθερη χριστιανική Δεξιά[4]. Προϋποθέτει ισχυρή, ολιγαρχική αστική τάξη, κάθετη στρατοκρατική ιεραρχία, κρατικούς κατασταλτικούς μηχανισμούς, δικαιωμένους στην συνείδηση της μεγάλης πλειονότητας ενός συμπαγούς εθνικού κορμού, χριστιανικές μάζες με εδραία εργασιακή και αποταμιευτική ηθική. Διαφαίνεται πουθενά η τάση επιστροφής των μετανεωτερικών μαζών προς μία τέτοια κοινωνική οντολογία; Αλλά ακόμη και αν το πνεύμα των μετανεωτερικών μαζών ήταν πρόθυμο προς μία τέτοια επιστροφή, η σάρξ δείχνει ασθενής μέχρι καρκινικής μεταστάσεως. Το κοινωνικό κράτος της Σοσιαλδημοκρατίας βασίσθηκε σ’ αυτήν την κοινωνική οντολογία, την οποία και υπερκέρασε με την δημιουργία της μεσαίας τάξης και τις γνωστές ιδεολογικές και κοινωνικές απολήξεις της. Στην ουσία, η Σοσιαλδημοκρατία άνοιξε τον δρόμο για την έλευση του Νεοφιλελευθερισμού και εγκλωβίστηκε στον σιδηρούν νόμο της «φιλελεύθερης» προόδου[5]. Το θεμελιώδες κατά την γνώμη μας ερώτημα είναι αν η πρόσφατη οικονομική κρίση συνιστά μία εκ των ένδον διάρρηξη του συνεκτικού ιστού του φιλελευθερισμού. Ο Νεοφιλελευθερισμός και η μετανεωτερικότητα φαντάζουν ως απορητικές, σχεδόν αφασικές «υπερεκτάσεις» του φιλελευθερισμού και της νεωτερικότητας. Το στοιχείο της υπερέκτασης εδράζεται αφενός στην σφοδρή επιθυμία του μετανεωτερικού υποκειμένου να διαρρήξει κάθε δεσμό με την χριστιανική ηθική και αφετέρου στην ολική αδυναμία του να το πράξει, καθώς η διάρρηξη αυτή συνιστά και την μαθηματική αυτοκτονία του νεωτερικού κοσμοειδώλου. Η αυτονομία του μετανεωτερικού ατόμου, επέκεινα της χριστιανικής ηθικής ως Απολύτου Πνεύματος, συνιστά προνεωτερική «αυτοδικία», εν άλλαις λέξεσι σηματοδοτεί την έλευση ενός «ιερού ατόμου», προοπτική της πολυεπίπεδης ανόδου της «Ανατολής». Η κίνηση της επιθυμίας του δυτικού μετανεωτερικού υποκειμένου στην διαρκή και αδιάλειπτη «φυσιοποίηση» της οδηγεί σε βαθύτατο πολιτισμικό αδιέξοδο. Ο Τιτανικός της Δύσης βυθίζεται.


[1] Δεν εξετάζουμε την σοβαρότητα της επιλογής του Μακκέιν στο πρόσωπο της Πέιλιν, καθώς η πολιτική πραγματικότητα έχει αποστεί εδώ και καιρό από το ποιόν και έχει περάσει στο ποσόν. Υπ’ αυτήν την έννοια, σημαντικό επί τούτου είναι το γεγονός, ότι σε ένα πρώτο στάδιο η επιλογή της Πέιλιν έφερε τον Μακκέιν για πρώτη φορά μπροστά στις δημοσκοπήσεις.
[2] Παρεκβατικώς, θα πρέπει να θέσουμε και το θέμα της περίφημης αντιπυραυλικής ασπίδας που προτίθενται να εγκαταστήσουν στην Ανατολική Ευρώπη οι Η.Π.Α., «αιτία πολέμου» και μάλιστα πυρηνικού για την Ρωσία. Η αμφιλεγόμενη δήλωση του Ομπάμα ότι «το σύστημα θα εγκατασταθεί όταν η ανάπτυξη των τεχνολογικών μέσων θα επιτρέψει την αποτελεσματικότητά του» είναι επιεικώς ανατριχιαστική, καθώς υπονοεί το πυρηνικό «first strike» των Η.Π.Α έναντι της Ρωσίας.
[3] Κωμική, βεβαίως, φαντάζει η «ηρωική» εναντίωση των Ρεπουμπλικάνων στο σχέδιο διάσωσης. Κατάλαβαν μάλλον αργά από ποιους χρησιμοποιήθηκαν.
[4] Δεν λησμονούμε το πανίσχυρο ιεραρχικό κράτος του Κομμουνισμού· ωστόσο, η Επανάσταση και το κομμουνιστικό κράτος διέθεταν ως ανθρωπολογική βάση την αγροτική, χριστιανική πατριά (αυτό το δεδομένο διέγνωσε ορθά η «μητρίδα» Ευρώπη δια του Μάη του 68). Η νεωτερική εκβιομηχάνιση και η αστικοποίηση διέρρηξαν τους δεσμούς με το χριστιανικό λίκνο του ρωσικού πολιτισμού, αλλά εκ παραλλήλου αφαίρεσαν από την επανάσταση κάθε νόημα. Κοντολογίς, οδηγηθήκαμε σε μία μορφή «ισόπαλου δέους»· όμως τα ρωσικά γονίδια δεν αναγνωρίζουν «διαφωρά». Η Περεστρόικα και αργότερα ο Γέλτσιν έδειχναν να δικαιώνουν την εκτίμηση του Κοζέφ, ότι ο Ρώσος και ο Κινέζος δεν είναι παρά «φτωχοί Αμερικανοί», οι οποίοι θα πλουτίζουν εις το διηνεκές διά της προσχωρήσεως εντός του εγελιανού «Απολύτου Πνεύματος». Ταυτοχρόνως, επιτύγχανε μετά από δεκαετίες το coup d’etat του Τρότσκι έναντι του Στάλιν. Μόνον υπό το φως του τελευταίου δεδομένου, μπορούμε να κατανοήσουμε την αρειμάνια ορμή της πρώτης κυβέρνησης των Νεοσυντηρητικών. Και έκτοτε άρχισαν τα παράδοξα της Φιλοσοφίας της Ιστορίας: μέσα από το οριακό momentum του «Απολύτου Πνεύματος», μέσα από το πνεύμα του εγελιανού δούλου δεν εξείρχετο η απολαυστική συνένωση του ανθρώπου (ως αγαθού ζώου κατά τον Κοζέφ) με την ειρηνική φύση, αλλά ο πρωτογονισμός του Αφέντη (ο Μπους μέσω του Κλίντον, ο Πούτιν μέσω του Μπους). Η δήλωση της Κοντολίζα Ράις ότι «κάναμε λάθος που υποτιμήσαμε την προσήλωση της κυβέρνησης Κλίντον στα ανθρώπινα δικαιώματα» προδιέθετε για την μεγάλη στροφή του «βαθύτατου κράτους» του Council on Foreign Relations προς το πρόσωπο του Ομπάμα ή προς το πρόσωπο ενός αυστηρά κεντρώου φιλελεύθερου Μακκέιν. Υπ’ αυτήν την έννοια, η στροφή του Μακκέιν προς την χριστιανική Δεξιά έμοιαζε με έγκλημα καθοσιώσεως και η χειρονομία του έλαβε τα επίχειρα αυθωρεί και παραχρήμα. Η οικονομική κρίση, εκουσίως ή ακουσίως, δημιούργησε τεράστια οικονομική ζημιά και στην Ρωσία του Πούτιν . Η απότοκη της οικονομικής κρίσης πτώση των τιμών του πετρελαίου πλήττει την Ρωσία και το Ιράν, τους βασικότερους, προσώρας αντιπάλους της αμερικανικής ηγεμονίας σε γεωπολιτικό επίπεδο. Τοιουτοτρόπως, αναδεικνύεται το εξής πρόβλημα: ο πλουτισμός του Ρώσου (ήγουν του κοζεφικού «φτωχού Αμερικανού») δεν οδηγεί σε θρίαμβο του Απολύτου Πνεύματος, υπό την μορφή του Αμερικανικού Φιλελευθερισμού, αλλά στο κνούτο του Ανατολικού Δεσπότη. Προτιμάται, λοιπόν, μία δεύτερη απόπειρα ανατροπής του Στάλιν από την υπερτεχνολογική κάστα του Τρότσκι, διά της εξαντλητικής χρήσεως του «ατομικού δικαιώματος. Αυτό φαίνεται κατά βάθος, να εννοεί και ο Μπρεζίνσκι με το τελευταίο του βιβλίο «Η Δεύτερη Ευκαιρία».
[5]Τούτων ούτως εχόντων, η έννοια της «προόδου» πέπρωται να αποβεί ιδιαίτερα οδυνηρή για την «Προοδευτική Αριστερά». Η «Επαναστατική Αριστερά» έγινε «Προοδευτική Αριστερά» και μέσα στην «φιλελεύθερη πρόοδο» δείχνει να χάνει την «αριστερά» της. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί “insiders” μιλάνε για την «κεντρώα» κυβέρνηση Ομπάμα. Η αριστερά που πανηγύρισε την εκλογή του Ομπάμα συγχέει την κατάληψη της κυβέρνησης με την κατοχή του κράτους.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου